Ocena skutków regulacji do projektu ustawy

OCENA SKUTKÓW REGULACJI
projekt Ustawy Prawo Ochrony Zabytków

1. Podmioty, na które oddziałuje projekt ustawy
Projektowana regulacja będzie miała zastosowanie wobec:
• obywateli będących właścicielami i użytkownikami zabytków;
• jednostek samorządu terytorialnego (gminy, powiaty, województwa);
• organów ochrony zabytków (wojewódzkich, gminnych, Generalnego Konserwatora Zabytków);
• Urzędu Generalnego Konserwatora Zabytków i Inspektoratu Konserwatorskiego;
• inwestorów, deweloperów, projektantów, archeologów;
• organizacji pozarządowych i społecznych opiekunów dziedzictwa (pośrednio);
• sądów administracyjnych i organów ścigania (w zakresie przepisów karnych i wykroczeniowych).
2. Cel regulacji
Celem regulacji jest:
• ujednolicenie i uproszczenie systemu ochrony zabytków;
• wprowadzenie nowej, pięciostopniowej klasyfikacji zabytków, umożliwiającej elastyczną ochronę;
• uporządkowanie rejestru zabytków i jego cyfryzacja;
• oddzielenie przepisów materialnych od organizacyjnych – umożliwiające stworzenie niezależnej ustawy o służbie konserwatorskiej;
• wzmocnienie egzekucyjności prawa ochrony zabytków poprzez uprawnienia Inspektoratu Konserwatorskiego.
3. Wpływ na sektor finansów publicznych
3.1 Budżet państwa:
• Konieczne będzie sfinansowanie stworzenia i utrzymania centralnego, cyfrowego rejestru zabytków – przewidywany koszt: ok. 6–10 mln zł w okresie wdrożenia (18 miesięcy);
• Koszty szkoleń służb konserwatorskich i wdrożenia nowych procedur – ok. 2 mln zł;
• Wydatki jednorazowe mogą być współfinansowane ze środków UE w ramach programów cyfryzacji i kultury.
3.2 Jednostki samorządu terytorialnego:
• Wpływ neutralny – zmiany proceduralne nie zwiększają obciążeń finansowych JST;
• Możliwość oszczędności dzięki klarownym procedurom wpisu i egzekucji.
4. Wpływ na gospodarkę i przedsiębiorców
Projekt nie wprowadza obowiązków dodatkowych dla przedsiębiorców. Ułatwienie dostępu do danych o zabytkach (jawny rejestr) sprzyja bezpieczeństwu inwestycji. Precyzyjna klasyfikacja zabytków zmniejsza ryzyko arbitralnych decyzji.
5. Wpływ na obywateli
Projekt pozytywnie wpływa na:
• właścicieli zabytków – dzięki transparentnym procedurom i klasyfikacji zabytków;
• społecznych opiekunów – zapewnia im większą przejrzystość i dostępność informacji;
• wszystkich obywateli – poprzez jawny i przejrzysty system rejestracji oraz egzekwowania ochrony dziedzictwa.
6. Konsultacje publiczne
Projekt powinien zostać skierowany do konsultacji z udziałem:
• Narodowego Instytutu Dziedzictwa,
• Rady Ochrony Zabytków,
• przedstawicieli samorządów (ZMP, UMP),
• organizacji pozarządowych (m.in. SKZ, SARP, Polski Związek Eksploratorów),
• środowisk naukowych i instytutów konserwatorskich,
• rzecznika MŚP i rzecznika praw obywatelskich.
7. Wpływ na prawo UE i prawo międzynarodowe
Projekt jest zgodny z:
• dyrektywą 2014/60/UE (zwrot dóbr kultury),
• Konwencją UNESCO (1970, 2003),
• Konwencją z Grenady (1985), Valletty (1992), Faro (2005).
8. Mechanizmy ewaluacji
Projekt przewiduje:
• prowadzenie centralnego rejestru umożliwiającego monitoring decyzji i stanu zabytków,
• obowiązek sprawozdawczości w ramach Inspektoratu Konserwatorskiego,
• możliwość audytu działań ochronnych przez Generalnego Konserwatora Zabytków.
9. Przewidywany termin wejścia w życie
Ustawa wejdzie w życie po 6 miesiącach od ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów o klasyfikacji i wpisie do rejestru (art. 5–6), które wchodzą w życie po 12 miesiącach, z uwagi na potrzebę dostosowania systemu elektronicznego i procedur.