Hipolit Wawelberg (ur. 8 maja 1844 w Warszawie, zm. 20 października 1901 Wiesbaden) – polski finansista, działacz społeczny i gospodarczy oraz filantrop żydowskiego pochodzenia.
Absolwent Gimnazjum Realnego w Warszawie i Instytutu Agronomicznego w Warszawie. Brał udział w powstaniu styczniowym, po którym udał się, by uniknąć represji, na studia w Akademii Handlowej w Berlinie.
Od 1864 roku był współwłaścicielem Domu Bankowego H. Wawelberg założonego w 1847 roku przez jego ojca Henryka. Spółka posiadała filię w Petersburgu. Była to jedna z największych w tamtym czasie prywatnych instytucji finansowych.
Współzałożyciel Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie (1875) i członek Rady Banku Handlowego w Warszawie (1890-1900). W 1895 roku ufundował wraz ze swoim szwagrem Stanisławem Rotwandem Szkołę Mechaniczno-Techniczną H. Wawelberga i S. Rotwanda.
Utworzył w 1898 r. Fundację Tanich Mieszkań dla warszawskich robotników im. Hipolita i Ludwiki Wawelbergów, fundusze na ten cel dokonał w postaci darowizny w wysokości 300 tys. rubli z okazji pięćdziesiątej rocznicy założenia banku. Pozwoliło to na budowę mieszkań dla robotników na warszawskiej Woli w rejonie dzisiejszych ulic Wawelberga, Górczewskiej i Działdowskiej wchodzących w skład Kolonii Wawelberga oraz dla ubogiej inteligencji przy ulicy Ludwiki.
Współzałożyciel petersburskiego tygodnika „Kraj”. Wspierał druk tanich wydań dzieł literackich znanych pisarzy polskich, m.in. Henryka Sienkiewicza, Elizy Orzeszkowej i Bolesława Prusa. Przyczynił się do wydania pierwszego popularnego wydania dzieł Adama Mickiewicza, a później do budowy jego pomnika w Warszawie.
Jego żoną była Ludwika Wawelberg (1852–1927) z domu Bersohn (Berson), pochodząca ze sławnej warszawskiej rodziny. Małżeństwo miało córkę i dwóch synów: Jadwigę Berson, Michała Wawelberga i Wacława Wawelberga.
Pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie.
Ludwika Wawelberg (ur. 15 grudnia 1852 w Warszawie, zm. 24 grudnia 1927) – polska działaczka społeczna i filantropka żydowskiego pochodzenia.
Ludwika Wawelberg z domu Berson (Bersohn) pochodziła ze sławnej warszawskiej rodziny jej ojcem był Zygmunt Bersohn (1814–1864), a dziadkiem – bankier i filantrop Majer Bersohn (1787–1873), założyciel i fundator Szpitala Dziecięcego im. Bersohnów i Baumanów w Warszawie.
Jej mężem (ślub 28 października 1869) był bankier, finansista, filantrop i działacz społeczny Hipolit Wawelberg. Wspólnie w 1898 r. utworzyli Fundację Tanich Mieszkań dla warszawskich robotników im. Hipolita i Ludwiki Wawelbergów, co pozwoliło na budowę mieszkań dla robotników na warszawskiej Woli. Pierwotnie inwestycja obejmowała trzy duże budynki z czerwonej cegły w rejonie dzisiejszych ulic Wawelberga, Górczewskiej i Działdowskiej, wchodzących obecnie w skład Kolonii Wawelberga. Postawiono na budownictwo koszarowe z dużymi oknami, które dawały maksymalną ilość światła. Łącznie wybudowano 335 mieszkań jedno- i dwupokojowych. Kamienice wyposażone były w bieżącą wodę, własną kanalizację i zsypy na śmieci. Na każdej z kondygnacji budynków znajdował się jeden zlew i ubikacja. Ponadto na terenie znajdowała się łaźnia i pralnia. Działała szkoła i przedszkole oraz przychodnia lekarska, która oferowała wizyty domowe lekarza. Architektem kompleksu mieszkalnego był Edward Goldberg.
Małżeństwo miało córkę i dwóch synów: Jadwigę Berson, Michała Wawelberga i Wacława Wawelberga.
Ludwika Wawelberg na równi z mężem działała filantropijne. Po jego śmierci, kontynuowała dzieło Hipolita – ze środków Fundacji Tanich Mieszkań wybudowała wraz z synem Wacławem w 1927 r. budynki przeznaczone dla ubogiej inteligencji, mieszczące się obecnie przy ul. Ludwiki, nadanej na pamiątkę imienia ich fundatorki.
Pochowana na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie.
(informacja w oparciu o materiały Andrzeja Chybowskiego Stowarzyszenie Mieszkańców i Przyjaciół Kolonii Wawelberga)